Gry morskie i rybackie

Home / Gry morskie i rybackie
Zobacz wszystkie tablcie Wszystkie tablice

W kulturę i dziedzictwo morsko-rybackie od wieków wpisane są różne gry jako sposoby na urozmaicenie czasu wolnego przez rybaków i ich rodziny, później również sympatyków kultury morskiej. Omówimy najpopularniejsze z nich: grę w kości, tradycyjną kaszubską grę karcianą – Baśkę oraz „Bitwę morską”, popularnie nazywaną grą „w statki”.

 

GRA W KOŚCI

Kości to prawdopodobnie najstarsza gra, którą wymyślili ludzie. Występuje w niezliczonej wersji różnych wariantów, które łączy jedno: użycie specjalnych kości do gry. Przypuszcza się, że gra powstała na Dalekim Wschodzie, niewykluczone, że wymyślano ją, niezależnie, w wielu zakątkach świata.

Gra znakomicie wpisała się w codzienność marynarzy i rybaków. Kości bowiem to figury sześcienne, podczas sztormu niełatwo spadały ze stołów i pokładu.

Nieprzypadkowy jest też układ oczek (od 1 do 6) na każdej z kości do gry. Ich suma, pochodząca z dwóch przeciwległych ścianek, zawsze wynosi „7” siedem.

Z zasady do gry używa się pięciu kości, a każdy gracz ma do dyspozycji trzy kolejne rzuty. Gramy o to, aby w trzech rzutach osiągnąć wynik minimum: np. trzy „1”. Kombinacje polegają na wyrzuceniu pary i dwóch par takich samych oczek (im wyższa suma tym lepszy rezultat), „trójki”, „karety” (4 takie same wartości oczek), małego (1-5) i dużego (2-6) stritów, prestiżowego „generała” (pięć kości z tą samą wartością oczek).

 

Punktacja: Za wyniki minimum, wartość punktów określa sama suma oczek. Np. za trzy „1” zaliczamy próbę (zero punktów). Gdy gracz w trzech rzutach minimum nie osiągnie, odliczamy od punktacji brakującą sumę oczek (-1 lub -2). Gdy wyrzuci więcej niż trzy „1”, dodajemy do punktacji sumę oczek, ponad obowiązkowe minimum (+1 lub +2). Analogicznie gramy o trzy „2”, aż do trzech „6”. Tą część gry podliczamy, w zależności od poszczególnych wyników.Gra kombinacyjna punktowana jest odrębnie: za parę, dwie pary, „trójkę”, „karetę” oraz „generała” zaliczamy sumę oczek. Podwajamy wynik, gdy kombinację „trafimy” za pierwszym rzutem. Ponadto za „generała” możemy ustalić dodatkowy bonus, np. 50 punktów. Za małego strita zaliczamy 15 punktów, za dużego strita przyznajemy 20 punktów. Tu też podwajamy wartość za wyrzucenie kombinacji za pierwszym rzutem (tzw. „z reki”). W nagrodę za skuteczne wyrzucenie wszystkich kombinacji, możemy przyznać bonus specjalny, np. 100 punktów.

 

BAŚKA

Baśka (kasz. Baszka) – tradycyjna kaszubska gra karciana. Znana również w Wielkopolsce jako Kop. Na Kaszubach, w tym Kaszubach Nordowych (tj. morskich)  Baśka jest najpopularniejszą grą karcianą od ponad stu lat.

W Baśkę gra się podczas spotkań towarzyskich, ale popularne są też turnieje, gromadzące często setki uczestników. Istnieje Pomorsko-Kaszubska Liga Baśki.

 

W grze biorą udział cztery osoby. Gra jest szybka – jedno rozdanie nie trwa zwykle dłużej niż minutę, bo talia składa się z 16 kart i każdy z graczy otrzymuje ich tylko cztery.Karty do gry: talia składa się z 16-kart złożonych z asów (A), dam (D), waletów (W) i dziesiątek (10), w czterech karcianych kolorach.

Karty mają następujące wartości: as – 11 oczek, 10 (dziesiątka) – 10 oczek, dama – 3 oczka, walet – 2 oczka. W talii razem są 104 oczka.

Rozdanie składa się z dwóch faz: licytacji (rajcowania) i rozgrywki. W wyniku licytacji ustalany jest rodzaj gry i strony – podział na Starych (lub Starego) i przeciwnych im Młodych, czasem ujawniany dopiero w trakcie rozgrywki. Rozgrywka i jej rozliczenie, uzależnione są od rodzaju gry: zwyczajna, wesele, cicha, Gran(d), Zollo, Gran(d) Doux lub Zollo Doux. Podczas Baśki gracze nie skrywają emocji – kontrom i przebiciom często towarzyszą okrzyki i uderzenia pięścią w stół.

 

 

BITWA MORSKA

Gra strategicznoplanszowa, często określana grą w „statki” lub „okręty”. Najbardziej kojarzona z morzem. Wynaleziona przez Clifforda Von Vicklera na pocz. XX wieku.  Rozgrywka może się toczyć na kartce papieru, lub specjalnej planszy. Każdy z graczy posiada po dwie plansze w kratkę, zazwyczaj w rozmiarze 10×10 pól. Kolumny są oznaczone za pomocą współrzędnych literami od A do J i liczbami od 1 do 10. Na jednym z kwadratów gracz zaznacza swoje statki, których położenie będzie odgadywał przeciwnik. Na drugim zaznacza trafione statki przeciwnika i oddane przez siebie strzały.

 

Liczba statków, które nie mogą się ze sobą na kartce „stykać” żadnym bokiem ani rogiem, różni się w zależności od wariantu gry, najczęściej spotyka się jednak układ: 4 jednomasztowce (zajmujące po 1 kratce każdy), 3 dwumasztowce (2 kratki), 2 trójmasztowce (3 kratki), 1 czteromasztowiec (4 kratki). Statki ustawione mogą być pionowo lub poziomo. Strzał niecelny określa się mianem pudło lub chybiony, strzały celne – trafiony niezatopiony (w przypadku trafienia części statku) lub trafiony zatopiony (w przypadku odgadnięcia wszystkich pól zajmowanych przez daną jednostkę).

Gracze zgadują układ statków rywala naprzemiennie.

Gra rozpowszechniła się w wielu krajach. Stała się również inspiracją do  przygotowania w ramach projektu „skansen w Mechelinkach” dwóch gier planszowych z przywołaniem lokalnych ryb oraz łodzi i statków rybackich oraz szkuty. Dostępne są przy stolikach obok głównej alei skansenu.

Podjedź do góry